Dokumentacja historyczna

1405

de Falenicza (Czer 2, nr 11 · NMPol III/21)

1409

de Falenicze (Czer 22, nr 135 · NMPol III/21)

1476

Phalenycza (KkM 277, nr 236)

1551 (po)

Falenica (AtMz I/4)

1576

Falennicza (ŹDzMaz 226 · NMPol III/21)

1783

Falenica (MpPerMz · NMPol III/21)

1881

Falenica (SGKP II/368 · NMPol III/21)

1926/1927

Falenica (KsAP 1587)

1964

Falenica (UN 37/14 · NMPol III/21)

2019

Falenica (PRNG-1)

Formy gramatyczne

• • ‍ Falenica
  • D. Falenicy, B. Falenicę
  • falenicki
  • faleniczanin; młodz. Faludża, faludżański, faludżanin [Faludża (Al-Falludża) miasto w Iraku, o które toczyły się podczas wojny w 2004 roku zacięte walki].

Pochodzenie

Falenice [Bijak 2001, 54]

• • stp. n. os. Falena ← Chwalena «od im. typu Chwalimir, Chwalisław»
  • derywowana od nazwy osobowej: imienia
  • n. patronimiczna
  • formant -ice

Zmiany formalne nazwy

Falenice → Falenica (singularyzacja). Dla Mazowsza (też Małopolski) charakterystyczne jest przejście nagłosowej grupy "chw-" w "f-".

Zdjęcie

Pierwszy budnek stacji "Warszawa Falenica" wybudowany ok. 1900 roku (fot. Monika Kresa, styczeń 2022)

Wiadomości historyczne

Miejscowość położona na terenie Mazowsza, jako ostatnia w granicach ziemi czerskiej (najbliższe miejscowości na północ: Miedzeszyn, na zachód: Aleksandrów oraz najprawdopodobniej także Błota na wschodzie leżały już w obrębie ziemi warszawskiej). Wieś po raz pierwszy wspomniana w Księdze Ziemi Czerskiej z roku 1405. Następne poświadczenie z roku 1409. Pierwotnie położona bezpośrednio nad Wisłą, następnie, po zbudowaniu linii kolejowej Warszawa-Lublin, zmienił się kierunek osiedlania na wschodni. Prawa miejskie od 1924 roku. W roku 1951 przyłączona do m. st. Warszawy.

Etymologia ludowa

Lokalna legenda wyjaśnia nazwę następująco: w zamierzchłych czasach, gdy w obecnym miejscu istniały mało ludne jeszcze osady, nastąpiła straszliwa powódź. Rozzłoszczona Wisła swymi falami topiła przybrzeżne wsie, wyrządzając olbrzymie szkody. Jednak wobec jednej, jedynej osady była zupełnie bezsilna. Biła w nią swymi falami, lecz fale nic jej nie zrobiły. I właśnie od frazy "fale nic" wyprowadza się obecną nazwę miejscowości.

Współczesność

Liczba mieszkańców ok. 8600 z nieznaczną tendencją wzrostową. Siedziba parafii. Słynie z zapewne jedynego na świecie kina, przez które przejeżdża pociąg.

Źródła

AtMz

Władysław Pałucki   (red.)   Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1, 2, Warszawa 1973, I/4. ‍ Zobacz

Czer

Tadeusz Lubomirski (wyd.)   Księga ziemi czerskiej. Liber terrae Cernensis 1404-1425, Warszawa 1879, 2, nr 11, 22, nr 135, . ‍ Zobacz

KkM

Tadeusz Lubomirski (wyd.)   Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, Warszawa 1863, 277, nr 236. ‍ Zobacz

KsAP

Księga adresowa Polski (wraz z Gdańskiem) dla handlu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa 1926/1927, 1587. ‍ Zobacz

MpPerMz

Karol de Perthées   Mapa szczególna województwa mazowieckiego zrządzona..., 1783.

PRNG-1

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - nazwy miejscowości, 2020. ‍ Zobacz

SGKP

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.)   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1-15, Warszawa 1880-1914, II/368, . ‍ Zobacz

UN

Witold Taszycki (red.)   Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych: Nr 12, Powiat oświęcimski, województwo krakowskie; Nr 23, Powiat kielecki i powiaty miejsckie Kielce i Skarżysko-Kamienna, województwo kieleckie; Nr 37, Miasto stołeczne Warszawa; Nr 40, Powiat brzeziński, województwo łódzkie; Nr 128, Powiat łosicki, województwo warszawskie; Nr 131, Powiat mławski, województwo warszawskie; Nr 136, Powiat piaseczyński, województwo warszawskie; Nr 149, Powiat wyszkowski, województwo warszawskie, 1-197 (12, 23, 37, 40, 128, 131, 136, 149), Warszawa 1963- 1972 (1964 (12, 37), 1966 (23), 1974 (40), 1971 (128), 1972 (131), 1972 (149), 37/14, 37. ‍ Zobacz

Wywiad 2019

Wywiad terenowy, 2019.

ŹDzMaz

Adolf Pawiński   Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom 5. Mazowsze, Źródła dziejowe, XVI, Warszawa 1895, 226, . ‍ Zobacz

Literatura

Bijak 2001

Urszula Bijak   Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Kraków 2001, 51. ‍ Zobacz

FalMił

Jadwiga Dobrzyńska   Falenica moja miłość po raz drugi, Falenica 2008, 214-216.

GHJPDł_KD

Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz   Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1998, 151.

Handke 2008

Kwiryna Handke   Nazwy miejsc i miejscowości na terenie obecnej dzielnicy Wawer, [w] "Kronika Warszawy", 2 (137), 2008, 21.

NMPol

Kazimierz Rymut (t. 1-7), Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch (t. 8-9), Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch, Urszula Bijak (t. 10-13) (red.)   Nazwy miejscowe Polski. Historia - pochodzenie - zmiany, 1-13, Kraków 1996-2016, III/21. ‍ Zobacz

Powiązane miejscowości