Dokumentacja historyczna

(1357)

fluvio dicta Cedzina... Cedzyna (Kkk-2 23 · ESHP)

(1441)

Czedzina (ZDM II nr 574 · ESHP)

1437

Czedzyna (ZDM II nr 505 · ESHP)

1540

Czidzyna (ŹDzMłp-2 584)

1884

Lubżanka (SGKP V/459)

1900

Cedzyna, Czedzyna (SGKP XV/I/292)

1965

Lubżanka a. Lubrzanka Cedzyna (HW 132 · ESHP)

1966

Lubrzanka (UN 23/41 · ESHP)

2006

Lubrzanka (Hydronimy-1 144)

2020

Lubrzanka (PRNG-2)

Formy gramatyczne

• • ‍ Lubrzanka
  • D. Lubrzanki, Ms. Lubrzance

Pochodzenie

Lubrzanka

• • gw. ap. lubryka «rubryka (rozpodobnienie r : l), ciemnoczerwona glinka używana do wyrobu farb i kredek (rzeka przepływa przez tereny, na których znajdują się bogate złoża czerwonych iłów ceramicznych); łac. rubrica (terra) 'czerwona ziemia, glinka'»
  • derywowana od apelatywu
  • n. topograficzna
  • formant -anka

Etymologia ludowa

Wśród mieszkańców wiosek, przez które przepływa rzeka, krąży legenda o nieszczęśliwych kochankach: rycerzu Radoście, od którego imienia wzięła swą nazwę pobliska góra Radostowa, oraz niezwykłej urody dziewczynie – Lubrzance. Radost pewnego dnia spotkał Lubrzankę siedzącą na kamieniu przy rzece. Dziewczyna tak mu się spodobała, że wkrótce ją poślubił. Małżeństwem byli jednak bardzo krótko, ponieważ rycerz wyruszył na wojnę, z której już nie powrócił. Takie zakończenie tej opowieści przytacza mieszkanka Bęczkowa: „Lubrzanka nad wodo na polnym kaminiu codziennie siedziała i uglodała, i nadsłuchiwała. A łzy co gesto do wody wpodały, drobno fala zabierała i niesła w nieznane... Tak rzeke te przedziwno Lubrzanko nazwano, a i dlotego tyz, ze pewnego ranka siedzoco na kaminiou znikneła Lubrzanka. Cy jo mgła pochłoneła? Kto to wie? Kto wie? Cy ta rzeka przedziwno uniosła jo w nieznane? Mijajo lata, wieki. Kamiń na brzegu zostoł. Dołem płynie Lubrzanka, nad nio Góra Radosta”.

Współczesność

Lubrzanka to rzeka o długości 35,77 km, prawy dopływ Czarnej Nidy. Źródło znajduje się w gminie Zagnańsk (pogranicze miejscowości Siodła i Jaworze). Rzeka przepływa m.in. przez Brzezinki, Mąchocice-Scholasterię, Mąchocice Kapitulne, Bęczków Leszczyny, Cedzynę. Na Lubrzance znajdują się cztery zbiorniki wodne: rekreacyjny zalew w Mójczy, Jezioro Cedzyńskie, zalew w Ciekotach i zbiornik retencyjny w Wilkowie.

Źródła

HW

Przemysław Zwoliński (red.)   Hydronimia Wisły. I: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, Wrocław 1965, 132.

Hydronimy-1

Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, 2006, 144. ‍ Zobacz

Kkk-2

Józef Piekosiński   Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, 1367-1423, 2, Kraków 1883, 23. ‍ Zobacz

PRNG-2

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - nazwy obiektów fizjograficznych, 2020. ‍ Zobacz

SGKP

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.)   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1-15, Warszawa 1880-1914, V/459, XV/I/292. ‍ Zobacz

UN

Witold Taszycki (red.)   Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych: Nr 12, Powiat oświęcimski, województwo krakowskie; Nr 23, Powiat kielecki i powiaty miejsckie Kielce i Skarżysko-Kamienna, województwo kieleckie; Nr 37, Miasto stołeczne Warszawa; Nr 40, Powiat brzeziński, województwo łódzkie; Nr 128, Powiat łosicki, województwo warszawskie; Nr 131, Powiat mławski, województwo warszawskie; Nr 136, Powiat piaseczyński, województwo warszawskie; Nr 149, Powiat wyszkowski, województwo warszawskie, 1-197 (12, 23, 37, 40, 128, 131, 136, 149), Warszawa 1963- 1972 (1964 (12, 37), 1966 (23), 1974 (40), 1971 (128), 1972 (131), 1972 (149), 23/41. ‍ Zobacz

Wywiad 2020

Wywiad terenowy, 2020.

ZDM

Stanisław Kuraś (wyd.)   Zbiór dokumentów małopolskich, 1-8 (t. 4-8 współwyd. Irena Sułkowska-Kuraś), Wrocław 1962-1975, II nr 505, II nr 574.

ŹDzMłp-2

Adolf Pawiński   Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom 4. Małopolska, Źródła dziejowe, XV, Warszawa 1883, 584. ‍ Zobacz

Literatura

Bijak 2019

Urszula Bijak   Potamonimy odantroponimiczne w dorzeczu Wisły (problemy metodologiczne i typologia nazw), „Onomastica” 63, 2019, s. 145-156. ‍ Zobacz

DiGwP

Halina Karaś (red.)   Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, Warszawa 2010.

ESHP

Barbara Czopek-Kopciuch (red.)   Elektroniczny słownik hydronimów Polski, 2019. ‍ Zobacz

Fijałkowski 1986d

Jerzy Fijałkowski   Skąd ta nazwa? [Zagnańsk, Lubrzanka, Wiśniówka], „Przemiany”, nr 12 , 1986, s. 44. ‍ Zobacz

SGPKarł

Jan Karłowicz   Słownik gwar polskich, 1-6, Kraków 1900-1911, III/50.

SJPDor

Witold Doroszewski (red.)   Słownik języka polskiego, 1-11, Warszawa 1958-1969. ‍ Zobacz

SSNO

Witold Taszycki (red.)   Słownik staropolskich nazw osobowych, 1-7, Wrocław 1965–1987. ‍ Zobacz

Powiązane miejscowości

• Cedzyna*