Dokumentacja historyczna

(1400)

Grodzyssko (SHGMzKart AGAD, 235 · Wójcik 2001 56)

(1469)

Grodysko (Pułt 321 · Wójcik 2001 56)

1423

Grodzyska, Grodziska (MkM I/53 · Wójcik 2001 56)

1427

Grodzislaw, Grodzisko (MkM I/432, 433 · Wójcik 2001 56)

1494

Grodzijsko (KkM 304 · Wójcik 2001 56)

1501

Grodzysko (Matr-2 nr 1523 · Wójcik 2001 56)

1502

Grodzyszcze (Matr-3 nr 633 · Wójcik 2001 56)

1517

Grodzysko (ZHer nr 947 · Wójcik 2001 56)

1551 (po)

Grodzisko (AtMz I/4)

1579

Grodzisko (ŹDzMaz 146, 155 · Wójcik 2001 56)

1792

Grodzisk (MpPerW · Wójcik 2001 56)

1827

Grodzisk (Tabella I/151 · Wójcik 2001 56)

1877

Grodzisk (Zin I/186)

1881

Grodzisk (SGKP II/838 · Wójcik 2001 56)

1900

Grodzisk (SGKP XV/537 · Wójcik 2001 56)

1901

Grodzisk (Przew-I 186)

1921

Grodzisk (Sk I/9 · Wójcik 2001 56)

1933

Grodzisk Mazowiecki (SkBy 492)

1952

Grodzisk Mazowiecki (UW 10 · Wójcik 2001 56)

1980

Grodzisk Mazowiecki (WUN I/550 · Wójcik 2001 56)

2012

Grodzisk Mazowiecki (WUNM)

2015

Grodzisk Mazowiecki (WUNMs)

2020

Grodzisk Mazowiecki (PRNG-1)

Formy gramatyczne

• • ‍ Grodzisk Mazowiecki
  • D. Grodziska Mazowieckiego
  • grodziski
  • grodziszczanin

Pochodzenie

Grodzisk Mazowiecki (zestawienie)

• • stp. ap. grodzisko «miejsce, gdzie kiedyś był gród»
• • pol. Mazowsze/mazowiecki
  • człon dyferencyjny

Zmiany formalne nazwy

Grodzisko > Grodzisk wynik maskulinizacji.

Zdjęcie

Dworzec PKP w Grodzisku Mazowieckim (fot. Karol Tryniszewski)

Wiadomości historyczne

Prawa miejskie Grodzisk uzyskał w 1522 r. W mieście urodził się znany leksykograf, jezuita, Grzegorz Knapski. Dawniej w powiecie mszczonowskim, błońskim. W latach 1940-1941 w Grodzisku utworzono getto żydowskie, w którym umieszczono 6 tysięcy Żydów z Grodziska, Brwinowa, Nadarzyna, Podkowy Leśnej i Milanówka. Część miasta, w której znajdowało się niegdyś getto, do dziś lokalnie i potocznie nazywana jest "Gettem".

Współczesność

Miasto nieustannie się rozwija, co roku oddawane są do użytku publicznego kolejne inwestycje. W 2019 roku Grodzisk Mazowiecki jako miasto powiatowe zajął 3. miejsce w rankingu portalu „Wspólnota" – Najbogatsze Samorządy. Wynik dotyczy zamożności mieszkańców „per capita" w 2018 roku.

Źródła

AtMz

Władysław Pałucki   (red.)   Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1, 2, Warszawa 1973, I/4. ‍ Zobacz

KkM

Tadeusz Lubomirski (wyd.)   Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, Warszawa 1863, 304. ‍ Zobacz

Matr-2

Teodor Wierzbowski (wyd.)   Matricularum Regni Poloniae summaria, excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur. P. 5, Sigismundi Augusti regis tempora complectens, 1548-1572. Vol. 1, Acta cancellariorum, 1548-1572, 5 (vol. 1), Warszawa 1919, nr 1523. ‍ Zobacz

Matr-3

Józef Płocha, Antoni Rybarski, Irena Sułkowska, Jakub Sawicki (opr.),   Matricularum Regni Poloniae summaria, excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur.P. 5, Sigismundi Augusti regis tempora complectens, 1548-1572. Vol. 2, Acta vicecancellariorum, 1548-1572 , 5 (vol. 2), Warszawa 1961, nr 633.

MkM

Aleksander Włodarski (wyd.)   Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, 1-2, Warszawa 1918, 1930, I/432, 433, I/53.

MpPerW

Karol de Perthées   Okolica Warszawy w diametrze piąciu mil, 1783. ‍ Zobacz

PRNG-1

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - nazwy miejscowości, 2020. ‍ Zobacz

Przew-I

Antoni Bobiński, Józef Michał Bazewicz   Przewodnik po Królestwie Polskiem na podstawie najnowszych źródeł opracowany ... zawierający: Spis alfabetyczny miast, osad, wsi, kolonii..., I, Warszawa 1901, 186. ‍ Zobacz

Pułt

Bolesław Ulanowski, Stanisław Zachorowski (wyd.)   Materiały do dziejów kollegiaty pułtuskiej, Kraków 1916, 321. ‍ Zobacz

SGJP

Marcin Woliński, Zygmunt Saloni, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk   Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. IV, Warszawa 2020. ‍ Zobacz

SGKP

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.)   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1-15, Warszawa 1880-1914, II/838, XV/537. ‍ Zobacz

SHGMzKart

Kartoteka Słownika historyczno-geograficznego Mazowsza w średniowieczu (Instytut Historii PAN), 2010-2014, AGAD, 235. ‍ Zobacz

Sk

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, 1-15, Warszawa 1921-1925, I/9. ‍ Zobacz

SkBy

Tadeusz Bystrzycki (red.)   Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorialnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl 1931-1933, 492. ‍ Zobacz

Tabella

Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, 1-2, Warszawa 1827, I/151. ‍ Zobacz

UW

Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa 1952, 10. ‍ Zobacz

WUN

Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, 1-3, Warszawa 1980-1982, I/550.

WUNM

Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części 2012, 2012. ‍ Zobacz

WUNMs

Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części 2015, 2015. ‍ Zobacz

ZHer

Adam Wolff   Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku. Rody ziemiańskie XV i XVI wieku, Kraków 1937, nr 947. ‍ Zobacz

Zin

Izydor Zinberg   Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, 1-2, Warszawa 1877, I/186. ‍ Zobacz

ŹDzMaz

Adolf Pawiński   Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom 5. Mazowsze, Źródła dziejowe, XVI, Warszawa 1895, 146, 155. ‍ Zobacz

Literatura

Polska w liczbach

Portal Polska w liczbach, 2019. ‍ Zobacz

Wójcik 2001

Urszula Wójcik   Nazwy miejscowe dawnego województwa rawskiego, Warszawa-Kraków 2001, 56. ‍ Zobacz

Powiązane miejscowości