Dokumentacja historyczna

(1097) 1377

Luk, Louki (BūgaRR I/460-461 · ESHP)

(1251)

Ljkj, Louk (BūgaRR I/460-461 · ESHP)

1251

Лъкъ, Лоукъ (BūgaRR I/460-461 · ESHP)

1326

Licka (Ger 91 · ESHP)

1331

Lika (KMaz II nr 212 · ESHP)

1343

Likke (Ley II/30 · ESHP)

1343

Luk (Ger 91 · ESHP)

1385

Licke (SRP II/703 · ESHP)

1422

Lyk (KdL 287 · ESHP)

1426

Lek (MkM I/358 · ESHP)

1438

Łek (HMil 14 · ESHP)

1472

Legk (SHGMzKart 5/21 · ESHP)

1506

Lek (SHGMzKart 21/367 · ESHP)

1595

Lick fl. (HenErcl II/15 · ESHP)

1617

Łek (Lumaz1 136-137 · ESHP)

1638

Lick fl. (MpHenn)

1770

Łyk (MpPolonia · ESHP)

1784

Łek (DekAug 215 · ESHP)

1800

Lyck Fl. (MpPreus · ESHP)

1808

Lyck (MpTexXII V · ESHP)

1839

Łęk, Lyck (MpKwat V/1 · ESHP)

1881

Ełk, niem. Lyck Fluss (SGKP II/351 · ESHP)

1882

nad rzeką Łeką (KętL 454 · ESHP)

1892

Łyk (SGKP XII/114 · ESHP)

1914

Lyck Fl. (KdDR 138/Lyck-Raczki)

1928

gw. Łeka (Ley II/30 · ESHP)

1929

Łęg (Mp-100 34-35 · ESHP)

1938

Lyck Fluss (Ley II/29 · ESHP)

1940

Lyck Fluss (Ley II/29 · ESHP)

1953

Lyk, Ełk (MPol nr 34/432 · ESHP)

1963

Ełk, Łęg (Mp-25 5 · ESHP)

1965

Ełk (HW nr 436 · ESHP)

1975

Ełk, Łek (WiśnGraj 24 · ESHP)

1980

Ełk (PHP II/2J · ESHP)

1998

Ełk, Łek (ESHP)

2006

Ełk (Hydronimy-1 64)

2020

Ełk (PRNG-2)

Formy gramatyczne

• • ‍ Ełk
  • D. Ełku
  • ełcki
  • ełczanin

Pochodzenie

Ełk

• • bałt.słow. rdzeń luk- «por. prsł. *lъkno, lit. lùknė ‘lilia wodna’, ide. *lik-, *lĕi(k)- 'lać, wlewać, płynąć, kopać'»
  • n. należy do najstarszej warstwy nazewniczej na ziemiach polskich

Zmiany formalne nazwy

Wahania postaci nazwy: Lick/Lyck, Licke, Likke, Licka - wynik substytucji niemieckich. Miasto nazwano od rzeki. Nazwa miasta Ełk w wyniku fałszywej dekompozycji wyrażenia przyimkowego: we Łku > w Ełku.

Zdjęcie

Ełk w miejscowości Szymany (fot. Bartłomiej Popielarz)

Współczesność

Rzeka Ełk jest prawym dopływem Biebrzy. Znaczna jej część przepływa przez województwo warmińsko-mazurskie, a największymi miejscowościami położonymi nad rzeką są Ełk oraz Grajewo. Początkowe odcinki rzeki noszą nazwy Czarna Struga oraz Łaźna Struga.

Źródła

BūgaRR

‎Kazimieras Būga   Rinktiniai raštai, 1-3, Vilnius 1959-1962, I/460-461.

DekAug

Wernerowa Wiesława   Opisy parafii dekanatu augustowskiego z 1784 roku, „Studia Podlaskie", t. 4 1993, s. 161-238, 215. ‍ Zobacz

Ger

Georg Gerullis   Die altpreussischen Ortsnamen gesammelt und sprachlich behandelt, Berlin-Leipzig 1922, 91. ‍ Zobacz

HMil

Ignacy Kapica Milewski   Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), Kraków 1870, 14. ‍ Zobacz

HW

Przemysław Zwoliński (red.)   Hydronimia Wisły. I: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, Wrocław 1965, nr 436.

HenErcl

Kaspar Henneberger   Ercleru[n]g der Preüssischen grössern Landtaffel oder Mappen (współoprawne z: Der See Ströme und Flüsser Namen), Königsberg 1595, II/15. ‍ Zobacz

Hydronimy-1

Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, 2006, 64. ‍ Zobacz

KMaz II

Irena Sułkowska-Kuraś, Stanisław Kuraś (wyd.), przy współudz. Kazimierza Pacuskiego i Huberta Wajsa   Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza. Dokumenty z lat 1248-1355, Wrocław 1989, nr 212.

KdDR

Karte des Deutschen Reiches, 1888-1941, 138/Lyck-Raczki. ‍ Zobacz

KdL

Edward Raczyński (wyd.)   Kodex dyplomatyczny Litwy = Codex diplomaticus Lithuaniae, Wrocław 1845, 287. ‍ Zobacz

KętL

Wojciech Kętrzyński   O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich, Lwów 1882, 454. ‍ Zobacz

Ley

Gustaw Leyding-Mielecki   Słownik nazw miejscowych okręgu mazurskiego. T. 1. Nazwy osiedli. T. 2. Nazwy fizjograficzne (zlokalizowane), I-II, Olsztyn 1947 (t. i), 1959 (t.II), II/29, II/30.

Lumaz1

Alina Wawrzyńczyk (wyd.)   Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku. Cz. 1, 1617-1620, Wrocław 1968, 136-137.

MPol

Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1946 i nast, nr 34/432. ‍ Zobacz

MkM

Aleksander Włodarski (wyd.)   Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, 1-2, Warszawa 1918, 1930, I/358.

Mp-100

Wojskowy Instytut Geograficzny   Mapa taktyczna Polski. Skala 1:100 000 , Warszawa 1921-1938, 34-35. ‍ Zobacz

Mp-25

Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego   Mapy w skali 1:25.000 w układzie powiatów (tzw. obrębówki), 1950-1966, 5.

MpHenn

Hennenberger Kaspar   Das ist des Landes zu Preussen Welches das herrlichste Theil ist Sarmatiae Europeae, Königsberg [1638]. ‍ Zobacz

MpKwat

Topograficzna karta Królestwa Polskiego, 1839, V/1. ‍ Zobacz

MpPolonia

Karol de Perthées   "Polonia" (mapa), Biblioteka Narodowa w Warszawie 1770.

MpPreus

Ost Preussen (mapa), Wien 1800.

MpTexXII

Daniel Friedrich Sotzmann   Topographisch Militärische Karte vom vormaligen Neu- Ost preussen oder dem jetzigen Nördlischen Theil des Herzogthums Warschau nebst dem Russischen District [...] redigirt [...] vom Textor [...] hrsg. von D. F. Sotzmann, Berlin 1808, V. ‍ Zobacz

PHP

Podział hydrograficzny Polski. Cz. I. Zestawienie liczbowo-opisowe. Cz. II. Mapy w skali 1 : 200 000, Warszawa 1980 (cz. II), 1983 (cz. I), II/2J.

PRNG-2

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - nazwy obiektów fizjograficznych, 2020. ‍ Zobacz

SGJP

Marcin Woliński, Zygmunt Saloni, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk   Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. IV, Warszawa 2020. ‍ Zobacz

SGKP

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.)   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1-15, Warszawa 1880-1914, II/351, XII/114. ‍ Zobacz

SHGMzKart

Kartoteka Słownika historyczno-geograficznego Mazowsza w średniowieczu (Instytut Historii PAN), 2010-2014, 21/367, 5/21. ‍ Zobacz

SRP

Theodor Hirsch, Max Töppen, Ernst Strehlke (wyd.)   Scriptores Rerum Prussicarum, 1-5, 1861-1874, II/703. ‍ Zobacz

WiśnGraj

Jerzy Wiśniewski   Dzieje osadnictwa w powiecie grajewskim do połowy XVI w, Warszawa 1975, 24. ‍ Zobacz

Literatura

Babik

Zbigniew Babik   Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny), Kraków 2001, 120-121.

ESHP

Barbara Czopek-Kopciuch (red.)   Elektroniczny słownik hydronimów Polski, 2019. ‍ Zobacz

NMPol

Kazimierz Rymut (t. 1-7), Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch (t. 8-9), Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch, Urszula Bijak (t. 10-13) (red.)   Nazwy miejscowe Polski. Historia - pochodzenie - zmiany, 1-13, Kraków 1996-2016, III/12. ‍ Zobacz

SEMiG

Stanisław Rospond   Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wroclaw 1974, 84.

Powiązane miejscowości