Dokumentacja historyczna

1240

Vyskowo (KMaz I 301 · Zierhoffer 1957 387)

1347

Wiskowo, Wiscowo (KkM 69 · Zierhoffer 1957 387)

1429

Wyschcowo (MkM 125 · Zierhoffer 1957 387)

1438

Wischkowo (KkM 179 · Zierhoffer 1957 387)

1578

Wiskowo (ŹDzMaz XVI/407 · Zierhoffer 1957 387)

1783

Wyszków

1827

Wyszków (Tabella II/299)

1895

Wyszków (SGKP XIV/147)

2012

Wyszków (WUNM)

Formy gramatyczne

• • ‍ Wyszków
  • D. Wyszkowa
  • wyszkowski
  • wyszkowianin

Pochodzenie

Wyszkowo

• • stp. n. os. Wyszek «od im. typu Wyszemir, Wyczesław»
  • derywowana od nazwy osobowej
  • n. dzierżawcza
  • formant -owo

Zmiany formalne nazwy

Wyszkowo → Wyszków (maskulinizacja).

Zdjęcie

Kościół parafii pw. św. Wojciecha w Wyszkowie.

Wiadomości historyczne

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIII wieku. Wyszków jest położony nad Bugiem. Prawa miejskie otrzymał w 1502 roku. Przed rozbiorami należał do biskupów płockich. W 1655 roku w dworze biskupim znajdującym się w Wyszkowie zmarł Karol Ferdynand Waza. Od 1795 r. Wyszków znajdował się w granicach zaboru pruskiego, następnie od 1807 r. w Księstwie Warszawskim, a od 1815 r. w Królestwie Kongresowym. W ramach represji po powstaniu styczniowym 19 maja 1870 Wyszków stracił prawa miejskie i odzyskał je 4 lutego 1919. W pierwszych dniach września 1939 roku w Wyszkowie toczyły się walki 1 Dywizji Piechoty Legionów z Grupy Operacyjnej „Wyszków” z Niemcami forsującymi linię Bugu. W czasie okupacji niemieckiej znajdował się w Wyszkowie obóz przejściowy dla jeńców radzieckich, w 1984 roku przy ul. Okrzei ustawiono poświęcony ich pamięci głaz pamiątkowy. W 1919 roku w Wyszkowie urodził się Mordechaj Anielewicz, późniejszy przywódca powstania w getcie warszawskim 1943 roku.

Współczesność

W Wyszkowie znajduje się zabytkowy kościół budowany w latach 1793-1795, który stanowi siedzibę parafii pw. św. Idziego. 1 września 2014 roku do kościoła wniesione zostały relikwie św. Idziego, a kościół podniesiono do rangi sanktuarium. Przy kościele znajduje się zabytkowa plebania. W mieście znajduje się także Sanktuarium św. Rodziny oraz kościół parafii pw. św. Wojciecha. Nad Bugiem w Wyszkowie rozpościera się Park im. Karola Ferdynanda Wazy, przed II wojną światową nazywany Ogrodem Senatorskim. Zachowała się w nim wystawiona w połowie XIX wieku niewielka kordegarda neogotycka. Naprzeciwko Parku znajduje się Obelisk Wazów wystawiony po 1655 roku według projektu architekta Giovanniego Babtysty Gisleniego, z fundacji króla Jana Kazimierza, dla uczczenia pamięci brata królewskiego Karola Ferdynanda Wazy, biskupa płockiego. Liczba mieszkańców Wyszkowa to 26 965 osób.

Źródła

KMaz I

Jan Korwin Kochanowski (wyd.)   Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich , I, Warszawa 1919, 301, . ‍ Zobacz

KkM

Tadeusz Lubomirski (wyd.)   Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, Warszawa 1863, 179, 69, . ‍ Zobacz

MkM

Aleksander Włodarski (wyd.)   Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, 1-2, Warszawa 1918, 1930, 125, .

PRNG-1

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - nazwy miejscowości, 2020. ‍ Zobacz

SGKP

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski (red.)   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1-15, Warszawa 1880-1914, XIV/147, . ‍ Zobacz

Tabella

Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, 1-2, Warszawa 1827, II/299, . ‍ Zobacz

WUNM

Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części 2012, 2012. ‍ Zobacz

ŹDzMaz

Adolf Pawiński   Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom 5. Mazowsze, Źródła dziejowe, XVI, Warszawa 1895, XVI/407, . ‍ Zobacz

Literatura

Polska w liczbach

Portal Polska w liczbach, 2019. ‍ Zobacz

SEMiG

Stanisław Rospond   Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wroclaw 1974, 441.

SSNO

Witold Taszycki (red.)   Słownik staropolskich nazw osobowych, 1-7, Wrocław 1965–1987, VI/239. ‍ Zobacz

Wiki

Wikipedia. Wolna encyklopedia, 2019. ‍ Zobacz

Zabytki gminy Wyszków

https://www.wyszkow.pl/index.php?cmd=zawartosc&opt=pokaz&id=711&lang=, 2019. ‍ Zobacz

Zierhoffer 1957

Karol Zierhoffer   Nazwy miejscowe północnego Mazowsza, Wrocław 1957, 387.

Powiązane miejscowości